#MeToo: ook patiënten gaan weleens over de schreef

Eén op de drie respondenten van de #MeToo-enquête die Medisch Contact onlangs hield heeft te maken gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. In één op de vijf gevallen was het een (familielid van) een patiënt, die de grenzen van de zorgverlener niet respecteerde. Worden artsen hier wel voldoende op voorbereid?

Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt in verschillende vormen voor, bleek uit de reacties op de enquête (zie MC 23/2018: 14). Grensoverschrijdende grapjes of opmerkingen werden het meest genoemd. Denk hierbij aan ongevraagd commentaar op het uiterlijk van de dokter, die er ‘lekker uitziet’, of een patiënt die zegt ‘dat hij hem wel omhoog zou kunnen krijgen als ik zijn vaste dokter was’. Respondenten stoorden zich ook aan non-verbaal gedrag: ‘Hij kleedde mij met zijn ogen uit’ of ‘Een patiënt die geheel naakt in een suggestieve pose op de onderzoeksbank ligt’. Fysiek contact gaat nog een stap verder. Enkele van de ruim 3500 respondenten werden tijdens het lichamelijk onderzoek opeens in billen, borsten of kruis gegrepen. Een ander beschreef een spontane, maar ongewenste, omhelzing door een patiënt met daarbij nog een zoen op de wang. Ongewilde seks met een patiënt werd niet door de respondenten genoemd.

Mathilde Bos, psychiatrisch verpleegkundige en schrijver van het boek Seksuele intimidatie in de zorg, herkent het beeld dat de respondenten schetsen. Volgens Bos is het belangrijk dat de definitie van seksuele intimidatie of grensoverschrijdend gedrag – volgens haar is dat hetzelfde – bekend is, want dit helpt om het aan te pakken. Volgens de Arbowet luidt de definitie: ‘Ongewenste, seksuele aandacht.’ Dit is een subjectieve definitie, legt Bos uit, want wat de een als ongewenst ervaart, hoeft de ander niet zo te ervaren: ‘Het zijn de nekharen van de zorgverlener zelf die richting moeten geven. Als jij het grensoverschrijdend gedrag vindt, dan is dat zo; daar is geen discussie over nodig.’ Om deze grens duidelijk en helder te kunnen communiceren, bijvoorbeeld richting een patiënt, moet een arts of arts in spe wel eerst voor zichzelf duidelijk hebben waar deze grens ligt.

Lees het volledige artikel op www.medischcontact.nl