Verzekeringsgeneeskundige dagen 2020: VG-congres 1.5

Begin 2020 waren we als commissie al aan de slag gegaan met de invulling van een driedaags congres, waarbij we naast een inhoudelijk programma, ook al een band voor ogen hadden voor de feestavond op de donderdag. Waarbij we nagedacht hadden hoe we alles vorm zouden gaan geven, onderhandelingen over de ruimtes, het aantal kamers en de catering voerden om uiteindelijk af zouden stevenen op weer een mooi congres met de mogelijkheid volop te netwerken en veel van onze collega’s te zien, te spreken en anders mee te maken dan in de waan van alledag.

Dat was begin 2020, hoe anders werd het de weken erna. Het hoeft geen uitleg dat de coronamaatregelen ons iedere keer weer voor uitdagingen bracht en zelfs enkele dagen voor het congres van start zou gaan wederom een nieuwe aanpassing vroeg. Uiteindelijk werd het een congres in het teken van 1,5. Geen gasten, alleen de congrescommissie, de ondersteunende diensten en de sprekers. Het congres was teruggebracht naar 2 dagen: de donderdagavond en de vrijdag. Doordat we donderdagavond een spreker uit België hadden kreeg het congres toch nog een internationaal tintje. We kijken terug op een bijzonder en geslaagd congres, waarbij we via live-streaming op afstand toch nog een paar 100 artsen, veel verzekeringsartsen en AIOS, konden laten meegenieten van interessante sprekers en een veelzijdige inhoud.

We begonnen met Marleen Fynoulst die een verhandeling had over gezondheidsmythes en hoe deze ontstaan. Dit heeft te maken met onderzoekers, die hun resultaten overdrijven. Met persberichten waarin deze resultaten overdreven worden. Met journalisten die hun artikelen slechts op de persberichten baseren. Ze gaf aan dat je als arts feitelijk als taak hebben te onderzoeken waar een bericht vandaan komt en hoe we het bericht moeten interpreteren. Ze gaf de tip om bij het zoeken naar informatie op internet HON code in te voeren om zodoende op betrouwbare websites tekomen. Daarnaast verweest ze naar een website in België, welke in 2013 opgezet door Cebam-Cochrane Belgie en welke in 2020 gefuseerd is met een Franse website. Dit is https://www.gezondheidenwetenschap.be/.

Na van onze nachtrust genoten te hebben begonnen we al vroeg met het programma van vrijdag. Nu we niet met reistijd te maken hadden leek ons dit geen enkel probleem.

Hans Zwerver vertelde ons over peesaandoeningen, welke van invloed zijn op ADL, werk en sport. Peesaandoeningen, ofwel tendinopathie, heeft te maken met aanhoudende pijn van de pees, verminderde functie en mechanische belasting van de pees. Achillodynie schijnt vaak voor te komen. We kregen nog een korte verhandeling over de functie van pezen (kracht overbrengen van spier naar bot) en de eigenschappen van pezen (sterk, kracht overbrengen, schokabsorptie, energieopslag, propriocepsis). Ook de fysiologie werd besproken (interfasciculaire matrix, lubricine, elastine, weinig metabolisme) en de aanleg van de kern van de pezen (in de adolescentie). De uiteindelijke oorzaak van de tendinopathie heeft mogelijk te maken met verstoorde interfasciculaire gliding. Door herhaaldelijke mechanische belasting is er geen extra synthese van collageen, maar wel kans op degeneratie van collageen in de pezen. Dit in combinatie met intrinsieke factoren (zoals bijvoorbeeld leeftijd) maakt dat er peesaandoeningen ontstaan. Er is geen harde relatie tussen pijn en afwijkingen. Revalidatie is gericht op het doen van oefeningen (graded activity) en pijn toestaan tijdens/na oefeningen met een VAS score van niet meer dan 4/10.

Joanneke Kuppens gaf ons uitleg over ABS artsen. Het ontstaan in 2011 als een steunpunt voor artsen om te voorkomen dat ze uit de bocht vliegen als gevolg van overmatig alcoholgebruik tot uiteindelijk de resultanten: het monitorprogramma in 2017, de KNMG gedragsregels in 2018, de bewustwordingscampagne in 2019 en uiteindelijk het staken van het project in 2020 en overdracht aan de zorg. Uit onderzoek blijkt dat 10-15% van de artsen een stoornis in gebruik van middelen gediagnosticeerd krijgt en de risicofactoren gevormd woorden door (naast de algemeen predisponerende factoren) het verstoorde leefritme, de stressvolle werkomgeving met de eigen hoge verwachtingen en de makkelijke toegang tot middelen. Ze benadrukt dat verslaving een ziekte is en dat het monitorprogramma bedoeld is om artsen te behouden voor het vak waarbij de bij de monitoring betrokkenen als het ware een kring om de arts heen vormen. Verslaving betreft met name alcohol, meer mannen dan vrouwen en het grootste deel is ouder dan 40 jaar. Tot slot wijst ze op de gevolgen van binge drinken in het weekend op het functioneren gedurende de week. Ze vraagt aandacht voor de zorg voor je collega’s nu artsen niet makkelijk erkennen een probleem te hebben. Hierbij maakt het niet uit hoe je het precies bespreekt, elke actie heeft al een effect en kan leiden tot besef bij de collega met een verslavingsprobleem.

Jan Dirk Bloem had een verhandeling over het Alice in Wonderland syndroom, perceptuele vervormingen die onderdeel vormen van de waarnemingsstoornissen. Verder wordt de rol van de visuele cortex beschreven. Ook de encephalitis letargica en het voorkomen van katatonie in de acute psychiatrie wordt besproken (7-15%!) en de rol van dopamine bij het “weer wakker worden”. Hierbij doelt hij op de beschreven cases in het boek “Awakenings” van Oliver Sacks.

We bleven bij de neurologie met de komst van Rick Schuurman. Deze geeft ons inzicht in de achtergrond, de rol van dopamine, de dyskinesie en de off- en onfase. Als dopamine onvoldoende werkzaam is geworden dan is er een mogelijkheid tot electrostimulatie van de nucleus subthalamicus. We kregen uitleg hoe deze kern opgezocht werd met behulp van MRI en een micro-electrode en als deze gevonden werd hoe de ingreep na een teststimulatie verder onder algehele narcose plaats vond. Op korte termijn profiteert 50% van de mensen met een neurostimulator goed. Wel is er in de loop der jaren alsnog een langzame achteruitgang. Het grootste effect betreft de toename van de klachtenvrije periodes. Complicaties betreffen infectie (1%, geeft 3 maanden tijdsverlies), pijn, kabelbreuk en bloeding. In 15% van de gevallen moet er een heroperatie plaats vinden. Inmiddels zijn 1200 procedures geweest en zijn er hiervan 2 overleden. Ernstige morbiditeit trad op bij 0,5% en symptomatische bloeding bij 2%. Tot slot werd nog iets over een essentiele tremor verteld en de positieve invloed van betablokkers. Ook voor deze tremoren kunnen nu electrostimulatie-procedures uitgevoerd worden met als doelgebied de tractus dentatorubrothalamus.

Willem Mulder heeft ons inzage gegeven in het immuunsysteem. Geeft het verschil aan tussen het aangeboren en het verworven immuunsysteem. Het eerste is snel, effectief en niet-specifiek. De tweede treedt binnen 10-14 dagen op in reactie op de blootstelling aan micro-organismen en vanuit deze wordt immuungeheugen opgebouwd. Dit verworven immuunsysteem treedt op bij een herinfectie. Juist bij jonge mensen is dit aangeboren immuunsysteem de reden dat ze minder hinder hebben van het COVID -19 virus. Verder vertelde Willem Mulder over een trial in Griekenland, waarbij ouderen BCG toegediend kregen. De nanotechnologie werd behandeld, dit betreft immuuntherapie gebaseerd op getrainde immuniteit en maakt gebruik van de voorlopercellen in het beenmerg en maakt gebruik van nanobiologics.

Krista Roon heeft een update over migraine gegeven. De impact van migraine op het functioneren, de voortekenen en de uitlokkende factoren. Ze noemde een gemiddeld ziekteverzuim van 33 dagen per jaar door mensen met migraine. De rol van de genetische aanleg en recidiverende triggers. Genoemde triggers: mogelijk alcohol (mensen moeten al gevoeliger zijn), verandering van slaapwaakritme (nachtdiensten!), medicatie, hormoonwijzigingen en sport. De rol van de hypothalamus kwam aan bod. Modulerend zijn stress (wegvallen stress), slaapdeprivatie en oestradiol. Denk bij mannen aan het gebruik van VIagra. Behandelingstappen: pijnstillers/NSOID, triptanen, betablokkers en enkele andere medicijnen (candesartan, topiramaat, valproinezuur en pizotifeen). Nieuwe generatie medicijnen hebben goed effect en minder bijwerkingen, dit betreft de CGRP. Genoemd worden fremanezumab, eptinezumab, galcanezumab en erunemab. De kosten zijn aanzienlijk (500-1000 euro per injectie, maakt 6000 tot 12000 euro per jaar). Echter het alternatief is verminderde productiviteit en werkverzuim als je het niet doet. Momenteel is er alleen toestemming voor het gebruik van deze middelen voor chronische migraine, waarbij mensen meer dan 15 dagen per maand hoofdpijn hebben.

Eelco de Jong nam ons mee naar de etiologie en behandeling van diabetes mellitus. De eilandjes van Langerhans met de betacellen. De verschillen tussen type I en type II diabetes. De werking van insuline op de glucoseopname door spier- en vetweefsel en de glucoseproductie door de lever. De negatieve invloed van overgewicht, weinig bewegen en ongezonde voeding. Daarnaast kunnen zwangerschap en het gebruik van steroiden een negatieve invloed hebben en leiden tot insulineresistentie. We kregen inzicht in het inmiddels bestaan van 5 subtypes in plaats van de 2 die we kennen, de problemen van het instellen met behulp van insuline en de mogelijkheden van behandeling met een insulinepomp en continue metingen van het bloedsuiker. Ook de freestijl pleisters, de implantaten, de artificial pancreas sensor en de bihormonale pomp (insuline en glucagon) werden besproken. Tot slot de inzet van smartphones om informatie te verwerken, op te slaan en te delen. Toekomst is er voor eilandjes transplantatie waarbij een afweging tussen nadelen van immunosuppressie en voordelen van stabielere bloedsuikerwaardes tegen elkaar moeten worden afgewogen.

Job Bruggen tot slot het had het over de feilbaarheid van mensen en het gebruiken van fouten om je eigen functioneren of het functioneren van het geheel waarbinnen je werkzaam bent te verbeteren. Hij doet dit vanuit de technologische kant van het luchtleiderschap. De waarde van “just culture” waarbij rechtvaardigheid en billijkheid een rol spelen. Tot slot maakte hij ons bewust van het feit dat zelfs als we alles “goed” doen er dingen mis kunnen gaan.

Het congres 2020 kwam hiermee ten einde. We kijken terug op een mooi en geslaagd congres in bijzondere omstandigheden en met gebruik van moderne middelen.

Linda ten Hove